Però in Sardìnnia puru teneus una festa ki assimbillat meda a cussa nordeuropea e nordamerigana: est sa festa deIs Animeddas, cumenti da tzèrrianta in sa parti de bàsciu; de Su Mortu Mortu, cumenti nanta invecis in Nùgoro; de Su Prugadorieddu, o de Su Prugadòriu, po umperai su nòmini de sa festa de Seui.
Cumenti est fàtzili a cumprendi de is nòminis, custa est un'arricorrèntzia acapiada a is diis ki si afestant e si pregant is mortus, e difatis est pròpriu po sa bizìlia de sa Dia de is Mortus (31 de su mes''e Ladàmini / Santuaini o is primus dies de Donniasantu / Santandria) ki si fàint is Animeddas o su Mortu Mortu.
Est a nai ki is pipius, cumenti sutzedit po sa festa de Halloween, bàndanta a giru, arresci arresci, de domu in domu, a pediri cosa po is mortus, po is ànimas. Invecis de nai "drucixeddu o brullixedda" in Sardìnnia is pipius e is pipias nanta (o naranta) "seus benius po is animeddas", o "mi das fait po praxeri is animeddas", oppuru "seu su mortu mortu" o "carki cosa po sas ànimas".
Atru nòmini de custa festa, mescamenti in su Campidanu, est Is Panixeddas, ki in Partiolla, Gerrei e Santu Sparau, po nai, si afèstat su 2 de Donniasantu. Innoi puru is pipius bàndant a giru po is arrugas a domandai cosa po is ànimas de is mortus.
Mentras oi is pipius ndi tòrrant a domu cun cioculati, ciupaciupas e bobois de dònnia spètzia, in Sardìnnia invecis ndi fùrrianta (o ndi furrianta) cun drucis fatus aposta po s'ocasioni, ki poi funt is drucis de su perìodu ki papaus ancoras: pabassinas, ossus de mortu, pani de sapa, etc...
Ma atrus donus ki is animeddas si pònint in su sacu funti fruta (melagranada o arenada, aràntzas, etc...), nuxi, nuxeddas, castàngia o mèndula, dinai (pagu!), etc...
Atra cosa ki sa festa sarda e sa anglossàssoni tenint totu is duas, est su concimìngiu de sa crocoriga a forma de conca ki nd'est bessiu a sìmbulu de sa festa de is mortus in totu su mundu.
