mercoledì 25 ottobre 2006

Is Panixeddas - Sa festa po arregordai a is mortus in su Campidanu


Su 2 de su Mesi de Donniasantu / Santandria in medas biddas de sa Meria de Casteddu torrat sa festa antiga de Is Panixeddas.

Su mengianu o su merì, acabada sa tzirimònia in crèsia po arregordai e arresai po is ànimas de is mortus, is pipius bèssinti a giru po is arrugas de sa bidda, a mucìllia o a busta, e tòcant is 'ennas de domus e butegas po pediri calincunu donu.

Po su prus arricinti durcis ki is fèminas prus bècias anti preparau e cotu sa dì ainnantis e ki anti postu in sa crobi: pani de saba, pabassinas, etc... Ma no amàncanta bobois, ciuculati, fruta frisca e sica.

Sa festa de Is Panixeddas, cumente sa de Is Animeddas, de Su Mortu Mortu o de Su Prugadòriu, est seguramenti un'arrastu de una traditzioni de su connotu sardu prus antigu, candu sa Festa de is Mortus fiat de importu mannu po sa comunidadi e sa famìllia arregordàt is ki no nci fìanta prus.

Totu cumentzàt su noti de su primu de Donniasantu / Santandria, candu in s'aposentu de prandi de totus is domus benìant allutas is làntias, est a nai is làmpadas (làntzias, mariposas) a ollu, e candu acabada sa cena, is fèminas lassanta sa mesa posta cun sa cosa de papai po is ànimas ki torrànt a domu.

Funti is ànimas de su Purgadòriu, is pantasimas, is duennas de sa genti ki no est andada in deretura in su Paradisu.

Oi custa festa da fàinti in Cuartu Sant'Aleni (Quartu Sant'Elena), Santu Sparau (San Sperate), Partiolla (Dolianova) e in atrus logus puru...

Gràtzias a Ivo Murgia po s'agiudu mannu ki m'at donau po cust'artìgulu.